Czerniak podpaznokciowo-kończynowy

Czerniak paznokcia występuje na dłoniach, stopach i pod paznokciowo z charakterystycznym obrazem histologicznym. Początkowo czerniak paznokcia objawia się niewinnie to niewielka ciemna plamka, która może być widoczna nie tylko na paznokciu, ale i na otaczającej go skórze, zmiany tego typu do złudzenia przypominają krwiaka, który powstaje w wyniku urazu (np. przytrzaśnięcia palca w drzwiach), w odróżnieniu od krwiaka jednak nie przesuwa się wraz ze wzrostem paznokcia i raczej nie zmienia swojego zabarwienia.

Możliwe czynniki ryzyka rozwoju czerniaka tej lokalizacji obejmują:

- Mechaniczne uszkodzenie paznokci. Około jedna trzecia pacjentów z rozpoznaniem odnotowała historię mechanicznego uszkodzenia falangi paznokcia. Najczęściej cierpią na to palce u stóp oraz kciuk i palec wskazujący ręki roboczej. Ponadto czerniaka można wywołać interwencjami kosmetycznymi i chirurgicznymi, które są wykonywane w różnych chorobach paznokci.
- Urazy fizyczne - zwichnięcia i oparzenia, użycie laserów do leczenia lub usuwania uszkodzeń paznokci.
- Narażenie na chemiczne czynniki rakotwórcze na paznokciu. Około 10% pacjentów miało długotrwały kontakt z chemikaliami (praca zawodowa lub środowisko).
- Czynnik dziedziczny. Około 5-14% chorych na czerniaka ma defekty genetyczne, w szczególności mutacje w genach CDKN2A, CDK4, MITF, VC1R.
- Duża liczba znamion dysplastycznych. W przytłaczającym przypadku rozwój czerniaka podpaznokciowego występuje de novo, t. mi. na niezmienionych tkankach, ale ryzyko jego rozwoju jest większe u osób z dużą liczbą barwnikowych znamion dysplastycznych.
- Wiek powyżej 60 lat.

Uważa się iż u rasy białej predysponującymi czynnikami ryzyka czerniaka są: jasna skóra, rude włosy i piegi.

Czerniaka podpaznokciowy charakteryzuje się dwoma etapami rozwoju: są tą etap poziomym i etap pionowym.

W stadium poziomym pigmentowany czerniak podpaznokciowy wygląda jak pasek koloru brązowego lub czarnego znajdujący się pod paznokciem. Jego kolor może być niejednorodny. Według badań u jednej trzeciej pacjentów dochodzi do poszerzenia pigmentacji z zajęciem swobodnego brzegu paznokcia, płytki paznokcia i skóry.

W przypadku czerniaka bez pigmentu (który według badań występuje w 30% przypadków) objawy takie nie są typowe, a choroba pozostaje niezauważona przez długi okres czasu. Pierwsze objawy pojawiają się w fazie pionowej, kiedy guz zaczyna rosnąć inwazyjnie w otaczających tkankach. W tym czasie paznokieć jest zdeformowany u chorego na czerniaka. Płytka paznokcia matowieje, traci naturalny połysk. Jego grubość maleje, paznokieć staje się kruchy, łatwo łuszczy się i łamie. W miarę powiększania się guza paznokieć pęka, a pod nim znajduje się wyboista powierzchnia. W przypadku czerniaka pigmentowanego będzie miał brązowy lub czarny kolor z plamami bardziej pigmentowanych obszarów. Przy kontakcie mechanicznym powierzchnia ta łatwo krwawi.

W niektórych przypadkach czerniakowi podpaznokciowemu towarzyszy mogą takie objawy jak: pieczenie, swędzenie lub wzdęcia. W miarę postępu nowotwór obejmuje w procesie nowe tkanki, rozprzestrzeniając się na tkanki miękkie palców, stóp lub dłoni. Zespół bólowy nasila się i osoba nie może w pełni korzystać z chorej kończyny.

Spośród ogólnoustrojowych objawów czerniaka występuje ogólne osłabienie, utrata masy ciała, utrzymująca się gorączka. W przypadku przerzutów objawy z dotkniętych ciał łączą się. Tempo postępu choroby jest różne dla każdego pacjenta. W niektórych przypadkach mija kilka lat, inne przypadki są wykrywane w ciągu roku od początkowego pojawienia się czerniaka.